مورچهها موجوداتی هستند که همه نوع آب و هوایی را میتوانند تحمل کنند و در تمام نقاط مثل دشتهای شنی، چمنزارها، کرانه دریاها، دامنه کوهها، جنگلها و… زندگی میکنند و فقط آنها را در نقاط خیلی مرتفع کوهها نمیتوان یافت.مورچهها از دسته موجودات اجتماعی هستند و به صورت دسته جمعی و گروهی زندگی میکنند. در هر اجتماع 3 نوع مورچه وجود دارد: مورچههای نر، مورچههای ملکه یا ماده و مورچههای کارگر. بیشتر مورچههای نر و ملکه دارای بال هستند، اما مورچههای کارگر بال ندارند و بیش از 3500 نوع مورچه در جهان وجود دارد. مورچههای مختلف بجز در اندازه از دیگر جهات کاملا به هم شبیهاند.بعضی از مورچهها در تپه یا خاکها زندگی میکنند. بعضیها در چوب درخت بلوط لانه میسازند. معمولیترین آنها مورچههای قرمز و سیاه نام دارند.
روی سر مورچهها یک جفت شاخک یا آنتن مرتبا در حال جنبیدن است. مورچه بینی ندارد، ولی حس بویایی بسیار قویای دارد که از طریق همین شاخکهای روی سرش بو را حس میکند و به وسیله همین شاخکها میتواند راه را پیدا کند یا دوستانش را شناسایی نماید و همچنین با مورچههای دیگر ارتباط برقرار کند.مورچهها در قسمت سر خود یک مغز و یک جفت چشم مرکب، دهان و آروارههای نیرومندی دارند علاوه بر چشمهای مرکب، اغلب مورچهها دارای اندام بینایی دیگری نیز هستند که همان حس بویایی است که میتواند راهش را پیدا کند.این حشره ممکن است بین 5/1 میلیمتر تا 50 میلیمتر طول بدنش باشد. تمام انواع مورچهها بهصورت اجتماعی زندگی میکنند، اما تفاوتهای خیلی زیادی در طرز زندگی و عادات خود دارند.
مورچهها زندگی جالبی دارند. اجتماعات مورچهها شبیه کشورهای کوچکی است که هر یک دارای ملکه و تعدادی مورچههای نر و ماده بالدار و کارگران میباشد. ملکه مورچهها یک مجتمع به وجود میآورد. او لانهای حفر میکند و تخمهای خود را در آن میریزد. بعد از اینکه تخمها به نوزادان کوچک بدون دست و پایی تبدیل شدند، مادر مورچهها به هر یک کمک میکند تا به دور خود پیلهای بتنند تا هنگامی که مورچه به حد کافی رشد کند و بعد ملکه مادر یک سر پیله را سوراخ کرده و مورچه را از پیلهاش بیرون میکشد و پس از آن بلافاصله مشغول به کار میشوند. چون مورچههای کارگر تازه متولد شده و زندگی خود را آغاز کردهاند، باید به رسیدگی و مراقبت از مادرشان و بقیه اعضای مجتمع بپردازند.یکی از کارهای مورچه کارگر این است که آذوقه جمعآوری کند و به لانه ببرد تا برای فصل زمستان که از داخل زمین بیرون نمیآیند، غذای کافی داشته باشند.
مورچه با اینکه جثه خیلی کوچکی دارد، ولی تواناییاش در حمل بار خیلی زیاد میباشد و باری حداقل 10 یا 15 برابر وزن خودش را میتواند حمل کند.مورچهها جانوران بسیار زحمتکشی هستند و تمام عمر خود را فقط کار میکنند. ولی قابل توجه است که همه مورچهها داخل زمین زندگی نمیکنند.بعضی از مورچهها هم هستند که خارج از زمین لانه میسازند. مانند مورچههای درشتی که در چوب زندگی میکنند و نسبت به مورچههای کوچک قدرتنمایی میکنند. آنها اسیر میگیرند و به جنگ انواع کوچکتر از خود میروند و آنها را از لانههای خود بیرون میکنند و تخمها و کرمهای حشره و نوزادان و انبارهای مواد خوراکی آنها را غارت میکنند و به لانههای خود میبرند و مواد غذایی آنها را مصرف میکنند و از کرمهای حشره و نوزادان آنها با دقت مواظبت کرده تا اینکه رشد کنند و به حد بلوغ برسند و آن وقت به خدمت اربابان تازه خود درآیند.بعضی مورچهها هم هستند که در آفریقای جنوبی زندگی میکنند که گوشتخوارند و مورچههای سواره نام دارند و در صفهای طولانی و پشت سر هم در جستجوی گوشت حرکت میکنند و موجب ترس و وحشت میشوند.بزرگترین و درندهترین حیوانات در مقابل لشکر این نوع مورچهها عاجزند.
غذای مورچهها
هزاران نوع مورچه در جهان زندگی میکنند که هر نوعی زندگی و غذای مخصوص به خود را دارند.
مورچه خرمن چین : مورچهای است که از گیاهان اطراف خود دانه میچیند و به لانه خود میبرد و از آنها استفاده میکند.