عشایر ایل سنگسری

سنگسری‌ها شاخص‌ترین کوچندگان دامنه‌های البرز هستند. آنها طولانی‌ترین مسیر کوچ جهان را طی می‌کنند به طوری که فاصلهٔ دورترین نقطهٔ ییلاقی و قشلاقی آنان به بیش از 1500 کیلومتر می‌رسد. برنارد هوکارد محقق مشهور اروپایی نیز معتقد استعشایر ایل سنگسری طولانی‌ترین مسیر کوچ رو جهان را دارا هستند.

سیاه چادر عشایر سنگسری که «گوت» نام دارد منحصربه‌فرد است و از ساختار ویژه‌ای برخوردار است. تقسیمات داخلی سیاه چادر سنگسری همسان معماری ایرانی است. پلاس سنگسری کف آن را مفروش و دیوارهای نقش دار، فضای داخل چادر را به محل میهمانان، خانواده و آشپزخانه تقکیک می‌کنند. دست بافته‌ها و آویزه‌های بسیاری که دارای نقش و رنگ هستند در داخل چادرها کاربرد دارند.

عشایر ایل سنگسری از شیر گوسفند و بز، 32 نوع محصول لبنی تولید می‌کنند. همچنین آنان در تولید نوعی شکلات محلی به نامچیکو تبحر خاصی دارند. چیکو و روغن زرد که ماحصل تلاش عشایر سختکوش ایل سنگسر است، بخشی از سوغات مهدیشهر را تشکیل می‌دهد.

امروزه بخش‌هایی از مراتع استان‌های سمنان، تهران، قزوین، قم، مرکزی، مازندران، گلستان، گیلان، خراسان رضوی، خراسان شمالی و خراسان جنوبی، و اصفهان همچنان در اختیار عشایر ایل سنگسر قرار دارد.

شهر مهدی شهر (سنگسر)، مرکز شهرستان مهدیشهر، خاستگاه ایل سنگسری است که خانوارهای عشایری از اواخر شهریور تا اواسط خرداد ماه در آن سکونت دارند.