پشت صحنه فیلم دو زن با بازی زیبای آتیلا پسیانی

ینده در گذشته ـ از کنار هم می‌گذریم: درباره «دو زن» اثر تهمینه میلانی

برای آن‌هایی که حال‌وهوای سینمای ایران پیش از دوران موسوم به اصلاحات را درک نکرده‌اند، بسیار دشوار است که بتوان گفت داستان‌هایی که به فیلم برگردانده می‌شدند تقریباً هیچ ربطی به زندگی مخاطبان این آثار نداشتند و فیلم برای خودش روی پرده در جریان بود و تماشاگر روی صندلی سینما نشسته بود و تنقلاتش را مصرف می‌کرد.

پس از سال 1376 نسیم تغییرهای اجتماعی به سینمای ایران هم وزید و فیلم‌سازان توانستند درباره دخترانی فیلم بسازند که بر اثر ناملایمات زندگی شخصی از خانه می‌گریزند یا داستان زندگی زنانی روایت بشود که بعد از بسته شدن دانشگاه‌ها دیگر هرگز به درس و مشق بازنگشته و به دلیل بافت سنتی خانواده‌های‌شان تن به ازدواج‌های ناخواسته دادند و سرانجام‌شان فاقد هر گونه امید و خوش‌بختی بود.

دو زن (1377) ساخته‌ی تهمینه میلانی یکی از این آثار است که ساختش تا پیش از تاریخ یادشده عملاً منتفی بود. اما وقتی ساخته شد و به نمایش درآمد، توانست با مخاطبانش ارتباط برقرار کند. ولی این تمام ماجرا نیست. با گذشت نزدیک به دو دهه از نمایش فیلم، شاید اکنون زمانش فرا رسیده باشد که فارغ از دیدگاه‌های اجتماعی که در زمان تولید اثر حاکم بود، بر اساس روایت و داستان‌گویی به دو زن نگاهی بیندازیم و ببینیم گذشت زمان تا چه اندازه می‌تواند در نگاه انتقادی ما به سینما اثرگذار باشد. چه بخواهیم و چه نخواهیم فیلم‌هایی که در سالیان گذشته در سینمای ایران به نمایش درآمده‌اند، بخشی از حافظه‌ی تاریخی ما را تشکیل می‌دهند و همین فاصله گرفتن از آثار گذشته شاید تا حدی بتواند به ما در شناخت هر‌چه بیش‌تر محصولات سینمایی یاری برساند.