زلزله به لرزش شدید زمین گفته میشود که در پی آزاد شدن ناگهانی انرژی صورت میگیرد؛ این انرژی بر اثر اصطکاک صفحات تکتونیک زمین آزاد شده و موجب زمینلرزه میشود.
همهی انسانها زمانی تصور میکردند که زمین غیرقابل تغییر است تا این که با لرزشهای مهیب زلزله آشنا شدند. هر از گاهی در گوشهای از جهان، زمینلرزهها با تخریب ساختمانها، ایجاد ترکهایی روی سطح زمین و لرزشهای بیامانشان قدرت خود را به رخ بشر میکشند.
این رخدادهای طبیعی ویرانگر، حوادثی تصادفی نیستند؛ بلکه هزاران سال است که در حال رشد و قدرتمند شدن هستند. با فهم چگونگی کار کردن سیاره زمین، میتوانیم به چیستی و نحوهی وقوع زلزلهها پی ببریم.
لرزش زمین در پی آزاد شدن ناگهانی انرژی در لا به لای سنگها و صخرههای پوستهی زمین رخ میدهد. سنگها داخل زمین ترک خورده و در کنار هم سر میخورند که موجب بروز لرزشهایی میشوند که زمین را میلرزاند. هنگامی که صفحات تکتونیک زمین جدا شده و به یکدیگر ساییده میشوند، این تغییر ناگهانی موجب آزاد شدن انرژی بسیار زیادی میشود که با عنوان زلزله شناخته میشود.
صفحات تکتونیک با تغییر مکان، ممکن است در یکدیگر قفل شوند. سنگبستر سفت و سخت زیر خاک، انرژی خود را بر سنگبستر دیگر صفحهی زمین وارد میکند که در این شرایط، هیچیک به دیگری اجازهی عبور نمیدهد. تغییرات مداوم صفحات زمین، موجب انباشت انرژی بین آنها در سطح زمین میشود.
در نهایت، سنگبستر مابین صفحات زمین در هم شکسته و به آنها اجازه میدهد از یکدیگر عبور کنند. در این لحظه انرژی بسیار زیادی که در میان صفحات زمین انباشته شده بود، به یک باره آزاد میشود؛ دقیقا چیزی شبیه به رهاسازی تیر از کمان؛ اینجا است که زلزله به وقوع میپیوندد. نقطهای که این شکستگی در اعماق زمین رخ میدهد، مرکز زلزله نام دارد. نقطهای از سطح زمین که دقیقا روی مرکز زلزله قرار میگیرد، کانون زمینلرزه نام دارد.