کاروانسرای زعفرانیه : ايران / اماکن تاریخی

روستای زعفرانیه از توابع بخش مرکزی شهرستان سبزوار، با مختصات جغرافیایی۵۸ درجه و ۵ دقیقه طول شرقی و ۳۶ درجه و۱۰ دقیقه عرض شمالی، در ۳۵ کیلومتری شرق سبزوار و در حاشیه جاده اصلی سبزوار- نیشابور قرار گرفته است. این روستا از سطح دریا ۱۰۲۰متر ارتفاع دارد و آب و هوای آن در تابستان‌ها نسبتاً گرم و در زمستان‌ها سرد و خشک است. روستای زعفرانیه در میان دشت استقرار یافته و اطراف آن را کوه‌های بلندی فرا گرفته‌ است. کوه چشمه سوخته با ارتفاع ۱۷۰۱ متر، کوه اولر با ارتفاع ۱۶۲۰ متر و کوه رودکی با ارتفاع ۱۹۱۸ متر، ارتفاعات مهم اطراف این روستا هستند. دره اِولَر در ۹ کیلومتری شمال شرقی و تنگه سیاه در ۸ کیلومتری جنوب روستا قرار دارند. قدمت روستای زعفرانیه، حداقل به بیش از ۵ قرن پیش مربوط است. آب‌انبار، کاروانسرای شاه عباسی، یخدان و قلعه قدیمی روستا، ضمن نشان‌دادن قدمت کهن، بر رونق این روستا، در گذشته‌های دور دلالت دارند. این روستا، از قدیم در مسیر ارتباطی شهرهای سبزوار- نیشابور- مشهد قرار داشته و کاروانسرای شاه عباسی آن معروف است. قدمت این کاروانسرا به دورۀ صفویه مربوط است.در برخی منابع قدیمی نام روستا را به مرغوبیت زعفران آن نسبت داده‌اند. کاروانسرای زعفرانیه، از آثار دوره صفوی است و در دوره قاجار بازسازی شده است. در بنای آن از آجر، ملاط و ساروج استفاده شده است. در ساختن کاروانسرای زعفرانیه‌ی نیشابور که هنوز ویرانه‌های آن میان نیشابور و بیهق (سبزوار)‌ برپاست، یاد می‌کنند که بازرگانی چینی برای آن‌که رونق بازار چین را به رخ بازرگانان ایرانی کشد، یک کاروان زعفران به ایران فرستاد و به کاروانسالار فرمود که زعفران را به کسی بفروشد که یک‌جا بتواند آن را بخرد؛ و بازرگان که از راه شمال شهرهای ایران را پیموده بود و خریدار نیافته بود و به هرکجا که می رسید خودنمایی نموده و می گفت که در ایران کسی توان خرید زعفران های ما را نداشت ! ‌هنگام بازگشت، در نیشابور به جایی رسید که بازرگانی کاروانسرایی می‌ساخت. از وی چگونگی را پرسیدند و او داستان را باز گفت. بازرگان نیشابوری را غیرت به جوش آمد و زعفران را یکجا از او بخرید و بفرمود تا در زیر پی ساختمان کاروانسرا ریزند! به کاروانسالار گفت به چین بازگرد و بگو که کاروان زعفران شما را در ایران در گل پی کاروانسرا ریختند … نام این کاروانسرا زعفرانیه گردید و سده‌ها از