مَلایر شهری بزرگ و تاریخی در غرب ایران است. این شهر مرکز شهرستان ملایر و در 386 کیلومتری غرب پایتخت و در 70 کیلومتری جنوب شرقی مرکز استان واقع شدهاست. این شهر دومین شهر بزرگ استان همدان از نظر جمعیت بهشمار میآید. جمعیت ملایر با سه شهرک اقماری نامیله، ازناو، حاجیآباد 170237 هزار نفر فهرست شهرهای ایران بر پایه جمعیتمیباشد. ملایر از ترکیب دو واژه «مال» و «آگر» تشکیل شده که به معنی سرزمین آتش است. همچنین به سرزمین آریاییها نیز تعبیر شدهاست. همچنین بررسی تپه نوشیجان٬آتشکده و قلعهای باستانی در 15 کیلومتری غرب ملایر با کاوشهای باستانشناسان در این تپه باستانی سه طبقه شناسایی شد که طبقه اول را به مادها، طبقه دوم را به هخامنشیان و طبقه سوم را به ساسانیان نسبت میدهند. مردم ملایر به زبان لری و گویش ملایری تکلم میکنند. شهرداری ملایر در سال 1317 تأسیس و این شهرداری هماکنون دو منطقه دارد. فرمانداری ویژه شهرستان ملایر در این شهر قرار دارد.
ملایر دارای سرانه فضای سبز بالایی است بهطوری که شامل 40 پارک شهری، 4 پارک جنگی و یک پارک قدیمی به نام پارک سیفیه است. سرانه فضای سبز در ملایر بیش از 3/14متر مربع است. از جمله آثار دیدنی در ملایر میتوان به پارک سیفیه، یخچال میرفتاح، شهر زیرزمینی سامن دوره اشکانیان، پروژه مینی ورد ملایر، بام ملایر و دریاچه کوثر اشاره کرد.
ملایر دارای طبیعت معتدل کوهستانی با زمستانهای سرد و پر برف و تابستانهای معتدل است. وجود روستاها و زمینهای وسیع کشاورزی و باغهای حاصل خیز انگور و فاصله کمتر از 150 کیلومتر با سه مرکز استان و قرارگیری بر سر راههای مواصلاتی اصلی، همچنین گستردگی صنعت مبل و منبت در توسعه ملایر مؤثر بودهاست