طبیعت تبت و آبهای غنی آن

تبت در همسایگی رشته کوه‌های هیمالیا با میانگین ارتفاع بین 4000 تا 5000 متر قرار دارد. بسیاری از مرتفع‌ترین قله‌های جهان ازجمله اورست در مرز تبت واقع شده اند، چنان که اصطلاح «بام جهان» یا «سومین قطب جهان» برازنده آن است.

تاریخ تبت را بدون دانستن جنبه‌های کلی کشور و ساکنان آن نمی‌توان درک کرد؛ بنابراین، تاریخ فلات تبت را با بیان اطلاعاتی کلی در مورد آن شروع می‌کنیم؛ تبت در همسایگی رشته کوه‌های هیمالیا با میانگین ارتفاع بین 4000 تا 5000 متر قرار دارد. بسیاری از مرتفع‌ترین قله‌های جهان ازجمله اورست در مرز تبت واقع شده اند، چنان که اصطلاح «بام جهان» یا «سومین قطب جهان» برازنده آن است. تبت ازنظر مساحت حدود یک چهارم کشور چین است و جمعیت آن یک پانصدم جمعیت چین؛ بنابراین، تبت کشوری است با شرایط بسیار خاص زندگی و تراکم کم جمعیت، این مسئله به دلیل ارتفاع زیاد و آب وهوای سرد تبت است. کوه‌های پوشیده از برف در سراسر فلات قابل مشاهده هستند و اکثر رودهای شبه قاره آسیا از آب شدن این برف‌ها منشأ می‌گیرند.

این کشور محل دریای تتیس ( Thetis / Tethys ) را اشغال می‌کند. این دریا قاره اوراسیا و استرالیا را میلیون‌ها سال قبل از هم جدا کرده است. جابه جایی صفحات تکتونیک باعث شد تا صفحه استرالیا به سه قسمت تقسیم شود: قسمت شمالی که هند را تشکیل می‌دهد جدا شد و در جابجایی سریع به سمت شمال، رسوبات دریای تتیس بالا آمدند و اکنون برآمدگی‌های فلات تبت و هیمالیا را تشکیل می‌دهند. قسمت مرکزی موجب تشکیل قاره استرالیای کنونی و قسمت جنوبی موجب شکل گیری قاره قطب جنوب شد. براثر یک ضربه سخت و ناگهانی، سنگ‌های سخت و بازالت موجب شکل گیری توده محکم هیمالیا شدند. رسوباتی که فلات تبت را شکل می‌دهند محکم نیستند و این برآمدگی در معرض فرسایش مداوم قرار دارد. بخشی از این کشور راهی به آب‌های دریا ندارد و به همین خاطر ایجاد دریاچه‌های نمکی بسیار بزرگ و توده‌های نمکی مبنای تجارت خارجی در تبت محسوب می‌شوند. بزرگ‌ترین رودهای هند و چین ازآنجا سرچشمه می‌گیرند و تمام آن‌ها میزان قابل توجهی آبرفت با خود حمل می‌کنند، به همین دلیل است که رنگ آب قرمز است. گل ولای غنای کشورهای اطراف کمک می‌کنند. لازم به ذکر است که تمام تمدن‌های باستان به همین صورت شکل گرفته اند، در حالی که سواحل رودخانه‌ها ثبات خود را به خاطر انسان‌ها از دست دادند. رودها هرساله از گل ولای انباشته می‌شدند و درنتیجه تمدن تبت در ساحل رود براهماپوترا یا یارلونگ تسونگپو در دره یارلونگ شکل گرفت.