مستند چنارستان

این فیلم مستند درباره‌ٔ طولانی‌ترین خیابان خاورمیانه، خیابان ولی‌عصر تهران، است و قصه‌ٔ شگل‌گیری طولانی‌ترین چنارستان جهان را با ساختاری تاریخی به روایت بیش از صد سال موارد بایگانی شده در بیش از 50 مکان به تصویر می‌کشد.

احداث جاده مخصوص پهلوی یا همان خیابان پهلوی (ولی‌عصر فعلی) از سال 1300 شمسی آغاز شد. در آن زمان رضاخان که هنوز وزیر جنگ بود تصمیم به احداث این جاده گرفت. همچنین درخت‌کاری اطراف این خیابان و کشیدن نهر برای آبیاری درختان آن نیز از سال 1300 آغاز شد. در سال 1307 خیابان پهلویِ بالا به‌دست «بلدیه تهران» سنگفرش شد و سپس با راهیابی آسفالت به پهنهٔ خیابان سازی شهرها، در سال 1309 مجلس شورای ملی قانونی را برای ساخت و گسترش خیابان‌های تهران تصویب کرد و پس از آن گام‌های ساخت «جادهٔ مخصوص پهلوی» آغاز و برای نخستین بار این خیابان قیرریزی شد. در سال 1311 خورشیدی، خیابان پهلوی نیز آسفالت شد. از آنجائیکه چنار با آب و هوای تهران بسیار سازگار است، در ابتدا دو طرف خیابان ولیعصر را چنار کاشتند. همان زمان برای آبیاری آن‌ها در سه راه زعفرانیه دو حلقه چاه حفر کردند.

عبدالله مستوفی انگیزهٔ ساخت این خیابان را تصمیم رضاشاه برای پیوند دادن کاخ سعدآباد به کاخ مرمر می‌داند. وی در کتاب «شرح زندگانی من یا تاریخ اجتماعی و اداری دوره قاجاریه» آورده که در زمان رضاشاه در خیابان پهلوی به فاصلهٔ هر دو متر، یک چنار و بین هر دو چنار یک بوته گل سرخ کاشتند؛ بنابراین در دو سوی مسیر 18 کیلومتری خیابان مجموعاً 18 هزار چنار کاشته شد. البته برخی این تعداد را تا 24 هزار اصله نیز برآورد کرده‌اند.

جاده مخصوص یا جاده پهلوی تا سال 1320 اختصاصی بود و مردم عادی می‌بایست از جاده قدیم شمیران به تجریش می‌رفتند. استفاده از جاده مخصوص منحصر به خاصان، درباریان، وزیران، سفرا و نظامیان که دستور شرفیابی به آنان ابلاغ می‌شد بود. با سقوط رضاشاه و اشغال ایران پس از شهریور 1320، این انحصار شکست: ابتدا خودروهای متفقین و سپس مردم نیز توانستند از این جاده استفاده کنند.

تصویربرداری این مستند توسط «محمد عاشقی» در سه مرحله انجام شده و بخش مربوط به تصاویر هوایی فیلم، با هلی‌شات بر فراز چنارهای کهنسال خیابان ولیعصر تهران تصویربرداری شده است.

مرتضی احمدی، کامران عدل، علی دهباشی، احمد نادعلیان، اسکندر مختاری، نوا توکلی‌مهر، حوری اعتصام، امیر انوش‌فر، سینا رسولیان، عین‌الله کیوان‌شکوه، سعید سادات‌نیا، ایرج حسابی، حسن میرزاعلی و... از چهره‌هایی هستند که در این فیلم حضور دارند.

تدوین این اثر در تابستان 1393توسط حمید نجفی‌راد و صداگذاری هم توسط مهرشاد ملکوتی به پایان رسید تا آماده نمایش عمومی در جشنواره بین‌المللی سینماحقیقت شود.