رسانههایی مانند روزنامه مجله فیلمهای سینمایی برنامههای تلویزیونی و شبکههای اجتماعی دو نوع مخاطب دارند مخاطب فعال و مخاطب منفعل. سواد رسانهای میخواهد مخاطب منفعل را به مخاطب فعال و مخاطب فعال را به مخاطب هوشمند تبدیل کند. هر مخاطب فعال و خلاق در رویارویی با هر پیام رسانهای پنج پرسش کلیدی را مانند پنج گذرواژه در نظر میگیرد و با نگاه دقیق و درک عمیق با آن روبرو میشود.
اینها پرسشهای پنجگانه سواد رسانهای هستند. از چه فنونی در پیام رسانهای برای جلبتوجه من به پیام استفاده شده؟ چه کسی این پیام را تولید کرده است؟ چرا این پیام فرستاده شده است؟ درک من از این پیام چه تفاوتی با درک دیگران دارد؟ چه طرز تفکر ارزشها و نظراتی در این پیام ارائه یا از آن حذف شده است؟
برای یادگیری مهارتهایی مانند رانندگی شنا و فوتبال گذراندن مراحلی لازم است که باید یکی پس از دیگری طی شوند. سواد رسانهای هم مانند فعالیتهای دیگر نیازمند تمرین مستمر و مداوم است که بتوان در آن به دانایی و توانایی رسید.
بهتر است در برخورد با برنامههای تلویزیونی تبلیغات بازرگانی بازیهای رایانهای یا خبرها و نوشتههای رد و بدل شده در شبکههای اجتماعی و فضای مجازی پنج پرسش کلیدی را فراموش نکنید.