مستند سیاره ما Our Planet 2019 - قسمت ششم

قسمت ششم : ( دریاهای مرتفع ) در عمیق ترین و زیباترین اقیانوس های جهان که محلی برای موجودات عجیب و غریبی است یکسری مخلوقات وجود دارند که در تاریک ترین و خلوت ترین مناطق اقیانوسی زندگی می کنند و به زیباترین شکل ممکن در معرض تغییرات اقلیمی قرار می گیرند. نهنگ‌ها جانورانی جفت‌دار از پستانداران دریایی‌اند که کاملا به بوم‌سازگان آبی تعلق دارند و از پراکندگی بالایی برخوردارند. نهنگ‌ها به صورت غیررسمی در زیرگروه آب‌ بازسانان قرار می‌گیرند. نهنگ دلفین و گرازماهی در گروه جفت‌سم‌سانان قرار دارند. نزدیک‌ترین پستاندار زنده به خانوادهٔ این جانوران اسب آبی است که نزدیک به 40 میلیون سال پیش از آن‌ها جدا شده‌است. نهنگ‌ها دارای دو راستهٔ اصلی اند نهنگان بی‌دندان و نهنگان دندان‌دار گمان آن می‌رود که این دو گروه در 34 میلیون سال پیش از یکدیگر جدا شده باشند. نهنگ‌ها جانوران اقیانوس‌اند آن‌ها در دریا غذا می‌خورند جفت‌گیری می‌کنند بچه به دنیا می‌آورند و بزرگ می‌شوند. زندگی آن‌ها چنان به محیط دریا گره خورده که در خشکی زنده نمی‌مانند. بزرگی یک نهنگ می‌تواند از 2٫6 متر و 135 کیلوگرم (نهنگ عنبر کوتوله) تا 29٫9 متر و 190 هزار کیلوگرم (نهنگ آبی) تغییر کند. نهنگ آبی بزرگترین موجودی است که تاکنون در زمین زندگی کرده‌است و نهنگ عنبر بزرگترین موجود شکارچی دندان دار در زمین است. برخی گونه‌های نهنگ دارای دودیسی جنسی‌اند یعنی جنس ماده از جنس نر بزرگتر است. نهنگ‌های بی‌دندان شمار زیادی والانه دارند که یک ساختار شانه مانند دارد و با عبور آب از میان آن کریل‌ها و پلانکتون‌ها به دام می‌افتند و نهنگ آن‌ها را می‌خورد. سر نهنگ می‌تواند تا 40 درصد از وزن نهنگ آب وارد بدن کند. اما نهنگ‌های دندان دار دندان‌هایی مخروطی دارند که برای گرفتن ماهی یا ماهی مرکب طراحی شده‌است. نهنگ‌های بی‌دندان توان بویایی بسیار قوی دارند درحالی که نهنگ‌های دندان دار توان شنوایی بسیار خوبی دارند شنوایی آن‌ها هم برای خشکی و هم برای آب بسیار کارامد است. این نهنگ‌ها حتی اگر نابینا باشند هم می‌توانند با حس شنوایی خود زنده بمانند. برخی گونه‌ها مانند نهنگ عنبر برای شیرجه در عمق‌های زیاد و شکار بهینه شده‌اند. نهنگ‌ها برای تنفس پیوسته باید به سطح آب بیایند با وجود این می‌توانند برای مدت طولانی زیر آب باقی بمانند برای نمونه نهنگ عنبر می‌تواند تا 90 دقیقه پیوسته زیر آب باشد.[1] نهنگ‌ها برای دم و بازدم از سوراخ‌های تنفسی که در سرشان قرار دارد بهره می‌برند. نهنگ‌ها خونگرم اند و لایه‌ای از چربی در زیر پوستشان قرار دارد. یک نهنگ می‌تواند تا 20 گره شنا کند اما آن‌ها به اندازهٔ خوک‌های دریایی در دریا چابک نیستند. نهنگ‌ها با اینکه خونگرمند اما بیشتر دوست دارند در آب‌های خنک شمال و جنوب کرهٔ زمین زندگی کنند و تنها برای به دنیا آوردن بچه به سمت استوا کوچ می‌کنند. نهنگ گوژپشت و نهنگ آبی می‌توانند هزاران کیلومتر را بدون غذا خوردن شنا کنند. یک نهنگ نر هر ساله با چندین ماده جفت‌گیری می‌کند اما نهنگ‌های ماده هر دو یا سه سال یک بار جفت‌گیری می‌کنند. بچه نهنگ‌ها معمولا در بهار یا تابستان به دنیا می‌آیند و نهنگ ماده کل مسئولیت بزرگ کردن نوزاد را برعهده می‌گیرد. برخی نهنگ‌های مادر نوزاد خود را یک تا دو سال شیر می‌دهند. گمان می‌رود که نهنگ‌ها حس چشایی نداشته باشند چون یا اصلا اندام چشایی ندارند یا اندام‌های چشایی‌شان خیلی خشکیده و ضعیف به‌نظر ‌می‌رسد. با این حال دیده شده که نهنگ‌های دندان‌دار در گزیدن خوراک خود برخی ماهی‌ها را نسبت به برخی دیگر ترجیح می‌دهند. چنین رفتاری به تشخیص مزه‌های مختلف مربوط است. پژوهشگران گفته‌اند که نهنگ‌ها پس از آنکه شکار را در دهان خود گذاشتند می‌توانند آن را بو کنند که این رفتاری همانند چشیدن و حس چشایی است.