چگونه شرکت های بیمه پول می گیرند و چگونه کار می کنند

 چگونه شرکت های بیمه پول می گیرند و چگونه کار می کنند؟

 چگونه شرکت های بیمه پول می گیرند و چگونه کار می کنند

همه شنیده‌ایم و بعضی هم باور داریم که شرکت‌های بیمه هزار ترفند و حیله به کار می‌برند تا خسارت مردم را نپردازند و از زیر تعهدات خود شانه خالی کنند. این داستان مختص ایران نیست و هر کجا را که بنگری آسمان به همین رنگ است. ولی آیا چنین است؟

نمی‌دانم و بنا هم ندارم به این پرسش پاسخ بدهم. در عوض چند گزاره مطرح می‌کنم که کمتر به آن فکر کرده‌ایم.

### یک ـ شرکت‌های بیمه، بنیاد خیریه نیستند.

بنا نیست به صرف این که خود را بیمه کردیم، در مقابل هر بلایی که سرمان بیاید خسارت دریافت کنیم. بیمه‌گرها نیکوکارانی نیستند که ما را از گزند بلاها نجات دهند. آنها تاجرانی هستند که به موجب قرارداد تجاری‌ای که با ما می‌بندند، جبران آسیب ناشی از خطراتی که مشخص کرده‌اند را عهده‌دار می‌شوند.

پس اگر به عنوان مثال می‌بینیم شرکت بیمه‌ای از پرداخت خسارت مدرسه‌ای که در آتش سوخته طفره رفته، یا حاضر نیست بخش قابل توجهی از هزینه‌ی دندانپزشکی ما را پرداخت کند، بدون مراجعه به متن آن قرارداد بیمه، نمی‌توانیم قضاوت درستی داشته باشیم.

### دو ـ بیمه، فقط درمان و ماشین نیست

آدم‌های معمولی که من و شما باشیم قرار نیست قراردادهای بیمه را بشناسیم و به جزئیات آنچه می‌خریم واقف باشیم. اما از صاحبان صنایع و بازرگانان انتظار می‌رود اگر اطلاعات بیمه‌ای ندارند، یک مشاور خوب استخدام کنند و بنابراین سخت‌گیری شرکت بیمه هنگام اجرای تعهدات خود، دور از انصاف نیست. بیمه‌گزار تجاری هنگام عقد قرارداد بیمه، فرصت چانه‌زنی داشته و در هنگام بروز خسارت نمی‌تواند اعتراض کند که چرا فلان بند بیمه‌نامه به فلان صورت نوشته شده و او معنای آن را نمی‌دانسته.

تکلیف من و شما که مشتریان معمولی و عام بیمه هستیم چیست؟

بر خلاف انتظار، بیمه‌گرها معمولا به ما ارفاق می‌کنند. در واقع سخت‌گیری و کنکاش و ارزیابی در مورد کارهای کوچک من و شما برایشان صرفه‌ی اقتصادی ندارد و ترجیح می‌دهند زودتر ماجرا را خاتمه دهند.

اما اگر ارفاق نکردند چه؟ به هر حال مجبور نیستند مهربان باشند. اگر سخت‌گیری کردند و هنگام بروز خسارت، مسائلی را مطرح کردند که روحمان هم خبر نداشت چه می‌شود؟ ما که قدرت چانه‌زنی بازرگانان و صاحبان صنایع را نداریم! یک فرم از پیش نوشته شده جلوی ما می‌گذارند و باید امضایش کنیم و تحویل بدهیم. اگر از ندانستن ما استفاده کردند، دستمان به کجا بند است؟

بسیاری از کشورها شرکت‌های بیمه را مکلف می‌کنند تا بیمه‌گزاران عامی خود را درگیر مسائل پیچیده نکنند. بیمه‌گرها در این کشورها حق ندارند در فرم‌های تقاضای خود از اصطلاحات پیچیده‌ی فنی استفاده کنند. تمام شرایط را باید در رو یا پشت برگه‌ی بیمه‌نامه قید کنند و حق ندارند به قانون و کلوز دیگری ارجاع دهند. دادگاه‌های این کشورها، به جای آن که بار حقوقی و فنی واژه‌های مندرج در بیمه‌نامه را ملاک عمل قرار دهند، کلمه‌ها را طوری تفسیر می‌کنند که یک فرد معمولی استنباط می‌کند.

در ایران نیز اگرچه چنین قانون مدونی وجود ندارد، اما محاکم قضایی و نهادهای نظارتی (دستگاه‌های نظارتی بیمه مرکزی) معمولاً همین رویه را پیش می‌گیرند. ضمن این که شرکت‌های بیمه مجبورند از شرایط یکسانی برای بیمه‌نامه‌های خرد (مخصوصاً آن‌ها که همچون بیمه‌نامه‌های شخص ثالث خودرو اجباری هستند) استفاده کنند.

جالب است بدانیم بیمه‌های درمان و خودرو همیشه برای شرکت‌های بیمه زیان‌ده هستند و اگر اجبار قانون‌گذار یا اهمیت تبلیغاتی آن مطرح نبود، اساساً حاضر به ارائه‌ی چنین پوشش‌هایی نبودند.

### سه ـ شرکت‌های بیمه سر بدبختی مردم قمار نمی‌کنند.

قمارآلوده بودن صنعت بیمه، در زمره‌ی ایرادهایی است که بیشتر فقها در ابتدای ورود بیمه به کشورهایشان مطرح کرده‌اند که در این باره مفصل توضیح داده‌ام. راه چاره‌اش را هم خودشان یافته‌اند. پیشنهاد می‌کنم مطلب دیگرم در همین وبلاگ، با عنوان «موانع فقهی در راه صنعت بیمه» را بخوانید. این را از همان جا تکرار می‌کنم که بیمه قمار نیست، بلکه این حساب احتمالات و اعداد بزرگ است که سود شرکت بیمه را تأمین می‌کند.