علت افزایش قیمت دلار

دلایل افزایش قیمت دلار در ایران چیست؟

دلار آمریکا در همه جا یافت می‌شود. در بسیاری از اقتصادهای قدرتمند جهان معتقدند، دلار آمریکا ارز جهانی است و همچنین دلار آمریکا قوی‌ترین ارز جهان است.

به همین خاطر در جهت یکپارچه سازی نرخ ارز ملت های مختلف با دلار، واژه‌ی "Dollarization" پدید آماده است. در واقع این واژه توصیف کننده‌ی روشی است که به کمک آن دو ارز در هر کشور برای هر معامله، چه رسمی و چه غیررسمی نیز معتبر محسوب می‌شود؛ یکی، ارز رسمی آن کشور، دیگری ارز دلار آمریکا است.

فراوانی و ثبات نسبی نرخ دلار باعث شده است که سرمایه‌گذاران زیادی به این ارز اعتماد کرده و با آن سرمایه‌گذاری کنند.

اما با همه‌ی این تفاسیر باز هم قیمت دلار دستخوش تغییر می‌شود؛ علت اصلی نوسان قیمت دلار، عرضه و تفاضا می‌باشد.

حال بهتر است سوال خود را یکبار دیگر مطرح کنیم، دلایل افزایش قیمت دلار در ایران چیست؟

معرفی عرضه و تقاضا

عرضه میزان دارایی یک کشور را نشان می‌دهد، حال این دارایی می‌تواند از جنس های مختلف باشد، می‌تواند کالا، خدمات و یا ارزی باشد. عرضه و تقاضا به طور ذاتی به یکدیگر مرتبط هستند به گونه‌ای که با افزایش یکی، دیگری ضعیف می‌شود و بلعکس.

به طور کلی یک اصل مهم را باید در نظر داشت: "هنگامی که عرضه فراتر از تقاضا باشد، قیمت کاهش می‌یابد."

پس عکس این اصل برای دلار، جواب سوال ماست.

بیشتر اوقات این اصل فوق العاده ساده و واضح از یاد خیلی از اقتصاددان، فراموش و یا نادیده گرفته می‌شود تا به همین دلیل قیمت دلار افزایش یابد.

لازم به ذکر است که عامل اصلی نوسان قیمت دلار که عرضه و تقاضا مطرح شد، تنها یک نظریه بوده و در عمل، فاکتورها و عوامل دیگری هم در مقوله افزایش قیمت دلار دخیل می‌باشند.حال بهتر است این عوامل که در بالا ذکر شد را عنوان کنیم، عواملی که موثر بر افزایش قیمت دلار در ایران می‌باشند، عبارت‌اند از:

1. تعداد زیادی ازصاحبان صرافی ها و فعالان بازار ارز، مدعی هستند که بانک مرکزی با عرضه کمتر دلار، چرخه‌ی عرضه و تقاضا را ناقص کرده و به همین دلیل، تقاضا برای دلار برطرف نگردیده که به سبب آن، ما شاهد افزایش قیمت دلار بوده‌ایم.
2. ناآرامی‌های اخیر در شهرهای ایران بر افزایش قیمت دلار تاثیر داشته است. تعداد زیادی از سرمایه‌گذاران، سرمایه های خود را از بانک‌ها و موسسات مالی خارج کردند و سرمایه‌های تومانی خود را به سرمایه هایی از جنس دلار و یورو کردند تا بدین وسیله، ارزش دارایی خود را حفظ کنند.
3. وضعیت قرمز تجارتِ خارجی ایران در 9 ماه گذشته، نشانگر آن است که واردات ارز کمتر از خروج ارز از کشور بوده است، که خود یکی از دلایل افزایش قیمت دلار مطرح گردیده. 
4. بی‌اعتمادی مردم به بانک‌ها و موسسات مالی باعث شد که سرمایه‌های خود را به بازار ارز منتقل کنند و این کار آن ها موجب افزایش قیمت دلار شد.
5. با اجرای قانون مالیت بر ارزش افزوده از آغاز سال 2018 در دوبی، تامین ارز برای صرافی های ایران بسیار هزینه‌بر شده است.  
6. دولت برای افزایش قیمت ارز و تک نرخ کردن آن تلاش بسیاری کرد، رییس فراکسیون مبارزه با مفاسد اقتصادی مجلس، امیر خجسته، در این باره گفت: برنامه‌ی ما این است که دولت نرخ دلار را نهایتاً به 5000 تومان برساند که آن را تک نرخی کند، این در حالیست که با فاصله‌ی زیاد نرخ آزاد دلار با نرخ دولتی آن، این هدف دست نیافتنی از هر زمان دیگری به نظر می‌رسد.

همه‌ی این عوامل و دلایل در چند ماه اخیر دست به دست هم داده‌اند تا قیمت دلار در ایران به صورت چشم گیری افزایش پیدا کند، همه‌ی این دلایل قابل کنترل و جلوگیری می‌باشند؛ تنها درصورتی که بانک مرکزی نرخ ارز دلار را علی رغم اینکه نرخ آزاد ارز از نرخ دولتی آن، خیلی فاصله گرفته است، بتواند یکسان کنند و وضعیت را حالت گذشته‌ی خود برگرداند.