ویدیوی بعدی
ویدیوهای پیشنهادی
کنسرت محمدرضا شجریان و گروه شهناز در دستگاه سه‌گاه
کنسرت محمدرضا شجریان و گروه شهناز در دستگاه سه‌گاه
دستگاه سه‌گاه، یکی از هفت دستگاه موسیقی ایرانی است . این دستگاه تقریباً در همه کشورهای اسلامی متداول است.
دستگاه عبارت است از مجموعه‌ای از گوشه‌ها که بر اساس منطقی درونی به‌طور سنتی کنار هم قرار گرفته‌اند و معمولاً دارای مدهای خاص خود می‌باشند
دستگاه (برگرفته از مفهوم محل قرار گرفتن دست بر روی ساز) کلمه‌ای است که در موسیقی، برای بیان و طبقه‌بندی حالات شنیداری و احساسی متفاوت یا متمایزی که احساس می‌شود به کار می‌رود. یکی از دلایل اصلی ایجاد این حالات متفاوت در شنونده، کوک متفاوت در ساز است و عامل اصلی دیگر آن، غالب بودن اجرا و بیان یک نت خاص است که اجرا می‌شود. عوامل دیگری همچون ریتم، نوع ساز و ... نیز در این عامل موثرند. افراد و اشخاص متفاوت به فراخور و به دلیل تجربه‌های متفاوت، حالات روحی متفاوت، نوع شخصیت بارز متفاوت و ... از شنیدن یک ملودی در یک دستگاه خاص، احساس یکسانی را تجربه و بیان نخواهند کرد. اما شباهت کلی در احساس آن‌ها وجود خواهد داشت و تفاوت در مراحل و مراتب جزئی‌تر دیده می‌شود. به عنوان مثال ملودی و نغمه‌ای که کاملاً غمگین باشد، برای هر فرد دیگری نیز غمگین خواهد بود.
دستگاه‌ها در موسیقی هم برای بیان و برانگیختن همین احساسات و حالات روحی استفاده می‌شود که در صورت انتخاب شعری مناسب برای خواننده‌گی (در صورت حضور خواننده)، می‌توان بر تأثیر ملودی افزود.
بنابراین هر دستگای، هر آواز و یا مقامی در موسیقی، در قرائت یا موسیقی، حالات کلی خاصی را در شنونده ایجاد و القا می‌کند. دستگاه سه‌گاه، بیشتر برای بیان احساس غم و اندوه که به امیدواری می‌گراید، مناسب است. نغمه‌های آوازی موجود در سه‌گاه، بسیار غم انگیز و حزین‌اند.
قابل ذکر است که نغمه‌های شاد فراوانی نیز در این دستگاه ساخته و اجرا شده‌اند که می‌توان به آهنگ «گل اومد بهار اومد» ساخته توسط مجید وفادار با شعری از بیژن ترقی اشاره کرد.