مراسم نخل برداری از ویژگی های منحصر به فرد مراسم محرم و عزاداری در یزد محسوب می شود که با همکاری و همیاری گوناگون اهالی در تمام مراحل مراسم، از کمک مالی و تهیه چوب و دیگر وسایل آن گرفته تا کمک در تزئین و عَلَم کردن آن و حمل آن در روز عاشورا و ... برگزار می شود و جالب اینکه در برخی موارد، زرتشتیان یزد نیز در ساختن نخلها، همیاری و همکاری دارند زیرا آنها نسبت به حضرت سیدالشهدا (ع) احترام و ارادت خاصی قائل هستند. در گذشته مراسم آذین بندی و آماده کردن نخلها برای ایام عزاداری ماه محرم با یک فراخوان، بسیج همگانی اهل محل و یا آبادی صورت می گرفت.
رسم سنتی بر این شکل بود که وقتی می خواستند نخلها را برای انجام مراسم محرم و عاشورای حسینی آماده کنند، چند روز پیش از فرارسیدن محرم، آیین هایی برای گردآوری کمکهای گوناگون از مردم انجام می شد و مردم نیز از یک تکه ریسمان گرفته تا پارچه های الوان، چراغ ها، آیینه ها، خنجرها، دشنه ها، پیاله زنگوله ها، سپرها و دیگر زیورآلات را برای آذین بندی هرچه باشکوه تر نخل به میدانهای محل تحویل می دادند حتی در برخی موارد درختانی به این منظور وقف می شدند تا در زمان کهنسالی درخت از چوب آن برای مرمت نخل استفاده شود.
در خصوص پیدایش نخل و وجه تسمیه آن عقایدی به شرح ذیل نزد مردم یزد وجود دارد.
1-نخل اقتباس از خیمه مجمع حضرت موسی (ع) است و با اقتباس از تابوت عهد میباشد. (صندوقی که خداوند برای مادر موسی فرستاد تا او را در آن قرار دهد، بعدها این تابوت به دست قوم وی افتاد و از آن نگهداری نموده و بدان تبرک میجستند)
2-نخل منصوب به تابوت یا صندوقی است که جنازه حضرت علی (ع) را در آن نهادند و تا محل دفن حمل نمودند.
3-نخل به خیام حضرت امام حسین (ع) اشاره دارد و میخواهد خاطره خیمههای حرم آن امام را در کربلا مجسم کند.
4-نخل یادآور گهواره دو گوشواره عرش مجید، یعنی حضرت امام حسن (ع) و امام حسین (ع) است.
5-چون بدن مطهر و مقدس سالار شهیدان کربلا، حضرت امام حسین (ع) را بدون تشییع به خاک سپردهاند، شیعیان همه ساله به جبران بیمهری دشمنان و اظهار وفا و ارادت دوستان و شیعیان این رسم را تکرار میکنند و بزرگ بودن نخل بیانگر عظمت و بزرگواری آن حضرت میباشد.
6-نخل سمبل جنازه مطهر سیدالشهدا است و آئینهها، نمادی از شخصیت امام حسین (ع) است.